Васильев Егор Михайлович (1917-1978) А5а дойду Улуу сэриитин кыттыылаа5а

Васильев Егор Михайлович 1917 сыллаахха Таатта улууһун   II -с Алдан нэһилиэгэр Мас Аппаҕа Дьячковская Мария Гаврильевна уонна Васильев Михаил Николаевичтаахха бастакы ођонон төрөөбүт. Аҕата Мэхээлэ сорсуннаах булчут буолан кыһынын бултуур, сайынын оттуур эбит. Ийэтэ Маайа ыанньыксыт эбит.

Егор Михайлович 1929 сыллаахха түөрт кылааһы бүтэрбит. 1939 сыллаахха аҕатын Михаил Николаевичтыын «Кыһыл Алдан» холкуоска киирбиттэр.

1943 сыллаахха бэбиэскэ тутан сэриигэ барбыт. 114-с пулеметнай батальон пулеметчик-наводчигынан сылдьыбыт. Япония сэриитин кыттыылааҕа. Харбин куораты босхолоспут. Дойдутугар 1946 сыллаахха эргиллибит. 1948 с. Малышева Ульяна Семеновналыын ыал буолан ађыс ођону төрөтөн ааттарын ааттаппыттара.

Егор Михайлович «Кыһыл Алдан» холкуоска өр сыл үүт табаарынай ферма сэбиэдиссэйинэн, холкуос бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбит. 1953 сыллаахха «Кыһыл Алдан» уонна Чычымах холкуостара холбоһон бөдөҥсүтүллүбүттэр. Онон саас Чычымахха икки кыра оҕолоох кэргэнинээн Ульяна Семеновналыын атын холкуостаахтары кытта көһөн киирбиттэр.

Ульяна Семеновна II-с Алдан начальнай оскуолатын үчүгэйдик үөрэнэн бүтэрэн, сэрии саҕана ситэ үөрэммэккэ, аҕатын Малышев Семен Николаевич салайар балыгын артыалыгар үлэлээбит. Онтон ыанньыксытынан, ньирэй көрөөччүнэн ыарахан, түбүктээх үлэни толорбут. Чычымахха Ульяна Семеновна, Егор Михайлович өссө алта оҕоломмуттар.

Егор Михайлович Япония сэриитигэр кыттыытын иһин, үбүлүөйүнэй уонна үлэтин иһин хас да мэтээллэрдээх. 1966 сыллаахха үчүгэй үлэтин иһин путевканан Ленинград куоракка күүлэйдээн кэлбит.

Улахан оҕолор атахтарыгар туран үлэһит буолан истэхтэринэ аҕалара 1978 сыллаахха 61 сааһыгар өлбүт.

Билигин саамай кыра бииргэ  төрөөбүт балта Филатова-Васильева Александра Михайловна Дьокуускайга олорор.

 Аҕатын Егор Михайлович туһунан улахан уола Михаил Егорович бу курдук ахтар:

— Аҕабыт төһө да аҕыйах саҥалаах буоллар киниэхэ Георгий Романович Малышев, Реас Алексеевич Кулаковскай киирэн бэрт уһуннук кэпсэтэн, сэлэһэн бараллара. Биирдэ Георгий Романович аҕабар, миигин ахсаан уруогар дробу сатаан суоттаабыппын эппит. Киэһэ аҕам тэтэрээт, харандаас ылан ол сатаабат дробпун быһаарбыта. Ол киэһэ аҕам өйдөтөн үчүгэйдик суоттуур буолбутум. Аҕам эн-мин дэһиспит табаарыһа бэйэтин курдук холку, элбэх саҥата- иҥэтэ суох Зараб Пантелеймонович Павлов этэ. Аҕам кыыһырарын, мөҕөрүн өйдөөбөппүн. Кыра сырыттахпына, биирдэ арааһа наһаа наһаалатаҕым буолуо, этэрбэһинэн бырахпытын өйдүүбүн.

Аҕабыт улахан булчут буолбатах этэ. Дьиэбититтэн чугас Хатырыктаахха саас сэһээҥкэ оҥостон куска киирэрэ. Сороҕор миигин илдьэ киирээччи. Икки-үс кус киниэхэ сөп буолара. Балыктыырын сөбүлүүр этэ. Аллараа күөлгэ тэринэн, балачча уһуннук лээмпилэнэн балыктыы барара.

Биһиги, элбэх оҕолоох ыал, кыра дьиэҕэ олорбуппут. Аҕабыт лаампа уотугар, эбэтэр түннүк сырдыгар сытан эрэ хаһыат ааҕара. Сороҕор тугу эрэ суруйар дуу, суоттуур дуу курдук салгыҥҥа тарбаҕынан суруйа сытааччы. Мунньахтары көтүппэт этэ. Мунньахха барыан иннинэ тугу туруорсарын кылгастык бэлиэтэнэн барара. Аҕабыт элбэхтэ лэбээрдээн этэ сылдьыбатар да, киниттэн элбэххэ үөрэннэхпит.

  Кыыһа Васильева Мария Егоровна бу курдук ахтар:

-Аҕабыт наһаа көнө, сытыары сымнаҕас майгылаах, сэмэй киhи этэ. Кини биирдэ да кыыһыран куолаһын соноппутун өйдөөбөппүн. Сороҕор аҕыс оҕо ыксатарбыт ханна барыай, күлэн эрэ кэбиһэр этэ. Боростуой да соҕус буоллар, туттар тэрилин, сыарҕатын, дьиэҕэ маллары бэйэтэ оҥороро. Уһун күнү быһа соло булбакка түбүгүрэрэ, үлэлиирэ. Иллэҥсийэн сытан ыларыгар хайаан да хаһыат ааҕара. Сарсыарда эрдэ Дьөгүөр Романович Малышев биһиги утуйа сыттахпытына киирэн, уһуктан баран иһиттэххэ, кэпсээннэрэ ырааппыт буолара.

Аҕабыт мунньахтары, кэлии кэнсиэрдэри көтүппэккэ сылдьара. Водосьян диэн киһи кэнсиэригэр барбытын өйдүүбүн. Оччотооҕу дьон көхтөөхтүк кулуупка сылдьаллара, ол иһин үксүгэр олороругар кыра олоппостоох барара. Сэттис кылааһы бүтэрэн баран аҕабын кытта окко сылдьыспытым. Аҕам отугар эрдэ барбыт буолара, Мин хойутуу окко киирэрим. Хаска да тиийдэхпинэ наһаа үөрэрэ, улахан көмөлөһөөччү кэлбитин курдук.

Үөрэрим диэн аҕабар бастакы сиэн уолу бэлэхтээбиппэр. Наһаа оҕомсох этэ. Дьоммутугар сиэннэрин Сергейи икки ыйдааҕар көрдөрө аҕалбыппыт. Сарсыарда эрдэ туран, сиэнин ньилбэгэр сытыаран таптаан, киһи күлүөх курдук, араастаан саҥара олороро бу баар курдук. Оҕолорбутугар эһэлэрин туһунан куруук кэпсиибит.

Иккис уол Семен Егорович:

-Мин 3-с кылааhы бүтэрбит сайыммыттан ађабын кытта оттоспутум.  Хатырыктаађынан, Буолуманан оттуурбут. Миэхэ анаан хотуур оҥорбута, онон охсорум. Кини улахан сааhыта суођа, икки-үс кустаах буоллађына, сөп буолара, чугастаађы күөлтэн соболуура. Олус холку майгылаађа.

Кыра уол Николай Егорович:

Мин кыра сылдьан ађабын кытта ођуhунан оттуу барсар этим. Телевизор саҥа үөдүйбүтүгэр боростуой телевизорга сонуннары  көтүппэккэ көрөрө. Зараб Пантелеймонович Павловтыын дођордуу этилэр. Иккиэн бииргэ үлэлииллэрэ, иккиэн холку майгылаах буоланнар олус тапсаллара.

Сиэннэринэн, хос сиэннэринэн олох салђанар, Егор Михайлович аата ааттанар.

Васильева Анна Егоровна