Герасимов Павел Романович  (1917-1997) Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, «Аҕа дойду Улуу сэриитин II степенэ» орден кавалера

Армияђа 1941с. Кириэс-Халдьаайыга оттуу сылдьан ыҥырыллан барбыт. Японияны утары сэрии кыттыылаађа. Икки сыл стрелковай, онтон артиллерийскай полкаларга сылдьан сулууспалаабыт. Онтон кэлин байыаннай объектары харабыллааhыҥҥа сулууспалаабыт. 1946с. дойдутугар  этэҥҥэ эргиллибит. «Ађа дойду сэриитин II-с степеннээх» орденын,  «Германияны кыайыы иhин» мэтээллээх.

***

Мин 1917 с. Чычымахха орто бааhынай дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтүм. 1929 с. оскуолађа киирбитим, биэс кылааhы бүтэрбитим. Онтон кэнники армияђа барыахпар диэри колхозка үлэлээбитим.

1941 с. армияђа барбытым. Бастаан Забайкальскай фроҥҥа тиийбитим. Онтон икки сыл стрелковай полкађа, 3-с артиллерийскай   чааска үөрэммитим. Япония сэриитигэр кыттыыны ылбытым. 1945 сылтан 1946 сылга диэри НКО (народный комиссариат обороны СССР) ыскылаатыгар харабылынан сылдьыбытым.

1946 с. от ыйыгар кэлэн баран пенсияђа тахсыахпар диэри колхозка, совхозка үлэлээбитим. Пенсияђа тахсан баран билиҥҥэ диэри быстах-остох үлэђэ үлэлиибин.

Нађараадаларым: «Японияны кыайыы иhин», «Германияны кыайыы иhин»  мэтээллэр, юбилейнай мэтээллэр.

***

Үтүөкэн быраатым Кыра Байбал

 Чугас киһим быраатым Кыра Байбал Миронов оҕо сааһа Саппыйа алааска ааспыта. Иккиэн эгил-тэгил улааппыппыт, мин биир сыл аҕабын. Онон мин Улахан Байбал, кини кыра Байбал. Оскуолабытыгар сатыы элбэхтэ кэллэхпит-бардахпыт. Саппыйаттан аара суолга ардыгар туһахтарбытын көрөн дьоммутун үөрдэрбит, күһүн, саас чалбахтарга сөтүөлээн мөҕүллэн да ыларбыт. Сайынын окко сылдьан оҕуһу дэлби сүүрдэн кэбиһэн баран, ону көрдөөн муҥнанарбыт. Комсомолга иккиэн тэҥҥэ киирэн ыччаттары агитациялыыр буолбуппут.

Сэриигэ кини мин иннибинэ 1942 с. барбыта. Сытыы, булугас өйдөөх, турбут-олорбут бэйэтин балай эмэ кыанар киһи буола сиппитэ. Ол да иһин буолуо сэрии буолбут сайыныгар Кириэс Халдьаайыга оттуу сылдьан бэбиэскэ тутаат, сатыы Алдан, Амма өрүстэри сыыйан, халлаан сырдыыта кэлэн дьонун кытта быраһаайдаһан барбыта. Сэттэ сыл устата Монголия кыраныыссатыгар сэрии ыар олоҕун билбитэ. 1947 с. дойдутугар эргиллэн кэлбитэ. «Чычымах» холкуос төһүү үлэһитэ буолбута. Ханнык да үлэттэн толлон турбат кыһынын таһырдьа, сайынын оттоон, үксүн өрөбүл, сынньалаҥ диэни билбэккэ олоҕун олорбута.

Ис-иһиттэн үөрүнньэҥ, дьээбэлээх, сытыары-сымнаҕас майгылааҕа. Наһаа уус этэ, биллэр моччуук оҥорооччу, саас эрдэттэн сакаас бөҕө сир аайыттан, дьиэтин таһа барыта моччуук буолара.

Күлэ-күлэ: «Бастакы кустар манна кэлэн мин уһаайбабар түһэллэрэ буолуо»,  — диирэ. Билиҥҥи курдук харчыны ылсыы-бэрсии суоҕа, биирдэ да «моччуук оҥорон хамнас ыллым» диирин истибэтэҕим.

 Кыайыы күнүгэр сорох сылларга төрөөбүт алааспытыгар баран бэлиэтиирбит. Кыра эрдэхпититтэн убай оҥостубут Мординов Трофим Егорович кэлэрэ, үһүөн үөрүүбүт үрдээн алааспытыгар дуоһуйа сынньанан, ааспыты ахтыһан сүргэбит көтөҕүллэн кэлэрбит. Кыра Байбал Ойуунускай «Ɵрүөл кэриэһэ» хоһоонун ис-иһиттэн долгуйан ааҕара. Кинилиин үгүс үөрүүнү-хомолтону тэҥҥэ үллэстэн, эн-мин дэсиһэн өр кэмҥэ фермаҕа дьукаахтаһан, ыаллыы олорбут дьоллоох кэмнэр этилэр. Байанайдаах булчут этэ, хаамары да кыайара. «Туора» алаастарынан, Хотолдьунан эргийэн кус бөҕө сүгэн кэлэн үөрэ-көтө турара бу баар курдук.

Хомойорум диэн, мин иннибинэ бу дойдуттан барбыта буолар. Кини олоҕун уола Павлик, кыргыттара, сиэннэрэ салгыыллар, олох салҕанар.

Миронов Павел Христофорович

 1985 с.