Табунанов Георгий Романович (1917-1963)  Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа

Мас-Аппађа II Алдан нэһилиэгэр төрөөбүт. Чычымах 7 кылаастаах оскуолатын бүтэрэн баран II Алдан нэһилиэгэр колхозка үлэлээбит. Онтон Дьокуускайга пожарнай чаас инспекторынан үлэлии сылдьан армияђа 1943с. ЯОГВК ыҥырыллыбыт. 1946 с. эргиллэн кэлбит. Хабаровскайга милиция үөрэђин бүтэрэн Амма улууһугар милицияђа үлэлээбит.

***

Ађабыт 1917 с. Мас-Аппаҕа төрөөбүт. II-с Алдан оскуолатын 4-с кылааhын кэнниттэн Чычымах алта кылаастаах оскуолатын бүтэрбит. 1943 с. армияҕа барбыт уонна 1946 с. эргиллэн кэлбит. Кэлээт, Охотскай Перевозка милицияҕа үлэлии киирбит. Онно хас да сыл үлэлээбит.

Ађабыт эргиччи сайдыылаах, олус талааннаах, спортсмен киhи этэ. Сүүрүүк, гиревик, хайыhардьыт. Хабаровскай кыраайга сүүрүүгэ кыттан бастаабыт.

Аҕыйах сыл II-с Алдаҥҥа араас үлэлэргэ үлэлээн баран Якутскай куоракка барбыт эбит. Онно куоракка пожарнай охранаҕа, милицияђа  үлэлии сылдьыбыт. Милиция начальнигын солбуйааччытыгар тиийэ үүммүт. Кэлин сааhыран Аммађа механизаторынан, комбайҥҥа үлэлээбит. Олус талааннаађа, айылђађа чугас буолан куруутун айылђаны, остуоруйалары, урут таҥас кэмчитигэр скатерть кэннигэр уруhуйдаабыт уруhуйдара, мастан оҥорбут олоппосторо, остуоллара, араас дьэрэкээн ыскааптара элбэх ыалга турарын көрбүтүм. Ађабыт бэйэтэ да омуннаах-төлөннөөх, олус дьээбэлээх бэhиэлэй киhи этэ диэн билэр дьонноро, табаарыстара кэпсииллэр. Күөл, өрүс ууларын булкуйан балыксыт бэрдэ этэ. Бүтэhигин ыалдьан балыыhађа сытан: «Ођолорбун ађынным»,- диэн көҥүллэтэн тахсан велосипедынан балыгын көрөн иhэн сүрэђэ тохтоон өлбүтүн көрбүт дьоннор кэпсииллэр.

Бастакы кэргэнэ нуучча кыыhа эбит, хомойуох иhин билсибэтэхпит. Онно биир кыыс ођолоох. Ол дьахтарыттан  арахсыбыт. Кэлин Амма оройуонуттан сылдьар арыы собуотугар маастарынан үлэлиир биир ол ођолоох биhиги ийэбитин Сутакова Василиса Петровналыын ыал буолбуттар. 

Ийэм Амма Абађатыгар 1932 с. Сутаковтарга сођотох ођонон төрөөбүт. Абађађа олохсуйан олорон үс ођоломмуттара. Ийэм сытыары сымнађас ыалдьытымсах, бэртээхэй дьахтар этэ диэн кырдьађастар кэпсииллэрэ. Кэлин атыыhытынан үлэлээбит. Эбэм кэпсииринэн, аргыый ађай, холку бађайы куолаhынан кэпсии олороро көстөн кэлэр. Ађабытын 1962 c. сүтэрэн баран сүрдээђин суохтаабыта  үhү. Ийэбит баара-суођа 35 эрэ сааhыгар 1967 c. күн сириттэн күрэммитэ.

Ийэбит өлөрүгэр мин түөрт саастаах этим. Биhигини эбэбит Аммосова Матрена Петровна түөрт ођону көрө олорон 1970 с.улаханнык ыалдьан суох буолбутугар тулаайахсыйа түспүппүт, биhиэхэ бу ыар сүтүк этэ. Дьоммутун сүтэрбит саамай ыарахан кэммитигэр аймахтарбыт күүс-көмө буолбуттара. Таатта Чычымађар олорор эдьиийбит Мотрена орто уола Михайлов Владимир Иннокентьевич кэргэнэ Антонина Степановналыын лан, иитэн ийэ, ађа диэни суохтаппакка ођо тэҥинэн дьоллоох ођо сааhы бэлэхтээбиттэрэ, ыар сүтүкпүтүн аhарбыттара.  Билигин бары ыал буолан, үөрэхтэнэн, ођолонон-урууланан улахан убайым Петя Таатта Харбалаађар олорор, үс ођолоох, кыра убайым Валера Амма Бөтүҥүгэр олорбута, үс ођолоох,  эдьиийим Мотя куоракка олорбута,  биир ођолоох, мин Амма Абађатыгар олорбун, биир ођолоохпун.

Биhиги ийэлээх ађабыт ситэ олорботох олохторун ођолоро, сиэннэрэ салгыахтара диэн бигэ эрэллээхпит.

Борисова Валентина Георгиевна, кыыhа

Амма улууhа Абађа с., 2015 с.

***

Убайым Егор улахан уҥуохтаах (174 см), байыаннайдыы быhыылаах-таhаалаах (түөhун эргинэ – 103 см), күүстээх спортсмен киhи этэ. Хабаровскай кыраайга армейскай күрэхтэhиигэ сүүрүүгэ бастаабыта.

 Икки сыл Дьокуускайга оскуолађа үөрэнэрбэр пожарнай охрана казарматыгар да, уопсайыгар да бииргэ олорбуппут. Пожарнайдар дьарыктанар кулууптаах этилэр. Онно көрдөхпүнэ, перекладинаҕа, турникка, гиирэҕа кини курдук кыахтаахтык оонньуур киhи суоҕа. 32 кг гиирэни иккини ылан баран талбыт хамсатара. Ити 1941-1943 сс. этэ. Гиирэ спорда сайда илик кэмэ этэ. Хайыhарынан эмиэ үчүгэйдик сүүрэрэ. Быhаччы эттэххэ, биhиги Табунановтар аймахха суох киhи төрөөн-үөскээн ааспыта.

   Убайым Забайкальскай стрелково-минометнай училищеҕа үөрэнэ сылдьан түспүт хаартыскатын кэннигэр маннык суруйбут:  В – 67 кг.  Рост – 174 см.  Окр.гр. – 103  204 кг. 60/60

    Кини 1963 с. күhүн разрыв сердца буолан эмискэ өлбүтэ. Кэргэнэ аҕыйах сыл олорон баран эмиэ өлбүтэ. Онон түөрт оҕо тулаайах хаалбытын быраатым Михайлов В.И. убайа Алексейдыын баран уу мотуорунан тиэйэн аҕалбыттара. Ођолору быраатым Владимир Иннокентьевич Антонина Степановналыын иитэн дьон оҥортоото.

Табунанов Николай Романович

1999 с.