Наумов Василий Николаевич (1917-1943) Аҕа дойду Улуу сэриитигэр олоҕун толук уурбут буойун

  II Дьохсођон нэhилиэгэр төрөөбүт. Чурапчыга учууталлар курстарыгар үөрэнэн Чычымах, Чөркөөх оскуолаларыгар учууталлаабыт. 1936c. Бүлүүгэ госбааҥҥа үлэђэ ананан барбыт. 1938 с. Кыһыл Армия кэккэтигэр ыҥырыллан Дальнай Востокка байыаннай сулууспађа тиийбит. Приморскай кыраайга байыаннай училищены бүтэрэн 1942с. муус устарга фроҥҥа барбыт. 354-с стрелковай дивизия 1201 стрелковай полкатыгар артиллерия батареятыгар младшай политрук этэ. Атађар ыараханнык бааһыран эмтэнэ сытан убайыгар сурук ыыппыт эбит, «госпитальга сытабын, хаҥас атахпын быстылар, онон инбэлиит буоллум» диэн. Хорсун сэрииһит младшай лейтенант госпитальга сытан 1943 с. балађан ыйыгар 13 күнүгэр сырдык тыына быстыбыт. Алтайскай кыраайга Лебяжье куоракка Раздольная станция  кылабыыһатыгар көмүллүбүт. (И.Ф.Иванов. Офицеры-якутяне. Якутск, 1995г.)

*** 

Политрук Наумов Василий Николаевич

Таатта оройуонугар бааһынай кэргэнигэр 1918с. төрөөбүтэ. Чычымах, Чөркөөх оскуолатыгар үөрэммитэ. «Всеобуч сађана уруок кэнниттэн алаастары  кэрийэ сылдьан, дьону аађарга, суруйарга үөрэтэрэ. Комсомол, активист буолан истиэнэ хаһыатын таһаарара, хоһоон суруйара»,- диэн дођотторо Аввакумова Елена Ивановна, Аввакумов Яков 1, Кривошапкина Пелагея Егоровна, кыра Еля (Васильевна) кэпсииллэрэ. Хоһоонуттан ырыа ыллыылара. Оскуоланы бүтэрээт учительскай курсу бүтэрэн Чычымах, Чөркөөх оскуолатыгар учууталлаабыт. А.Т. Малышев ахтыыта: «Василий Николаевич биһигини 4-с кылааска үөрэппитэ. Билиилээх, ирдэбиллээх, кэнкириэтинэй  быһаарыылаах үчүгэй учуутал этэ…», -диэн биирдэ оскуола юбилейын кэмигэр миэхэ кэпсээн турардаах. В.А. Васильева: «Учууталлыыр этэ. Мин 5 кылааска үөрэнэрим, кини төрдүстэри үөрэтэрэ…»,- диэн кэпсээбитэ. Учууталым С.И.Мончурин: «Эн Вася курдуккүн. Вася үлэђэ эппиэтинэстээх, грамотнай, үөрэђи олус ылынымтыа, дођор быһыытынан эрэллээх киһи этэ», -диэн кэпсиирэ.

Ити дьођурдаах, грамотнай киһини оройуон Госбаныгар үлэлэтэллэр. 1938с. сайын Республика Госбаныгар 8 ый үлэлээбит.1939с. Үөһээ Бүлүү Госбаныгар управляющайынан үлэлии олордођуна бэбиэскэнэн Армияђа ылбыттара. Дальнай Востокка байыаннай училищеђа үөрэтэллэр. 1942с. сађаланыыта бүтэрэн  младшай лейтенант, политрук Наумов В.Н. илин сэриигэ кыттыбыт, онтон Арђаа фроҥҥа ыыппыттар. 5/5-1942с. 5-с армия 1201 стрелковай полка 354 стрелковай дивизияђа рота командира пулеметчик уоттаах сэриигэ киирбит. Кэлин ыарахан бааһырыыттан хаҥас атађа суох хаалан госпиталларга эмтэнэн, Лебяжье эвакуационнай госпиталга сытан 1943с. 25 сааһыгар олохтон барбыт. Кылгас үйэлэнэрин билбит курдук, сэрии сађаланарын кытта  кэргэнигэр Фекла Даниловна Поповађа: «Мин байыаннайбын, бүгүн-сарсын фроҥҥа киириэм, араас буолуон сөп. Эн эдэргин, олоххун оҥоһун, мин баалаабаппын. Миигин кэтэһимэ»,- диэн  суруйбута.

 Балта  Наумова-Пухова  Октябрина Николаевна үлэ, тыыл ветерана.

2010 с.