Михайлов Роман Егорович (1935-2024) Амма нэһилиэгин, Таатта улууһун бочуоттаах олохтоохторо

  1935 сыллаахха Уус — Майа оройуонугар Эдьээн бѳһүѳлэгэр  колхуостаах дьиэ кэргэнигэр иккис оҕонон күн сирин кѳрбүтэ. Ийэтэ Аграфена Алексеевна – фермаҕа ѳр сылларга дояркалаабыта, аҕата  Егор Николаевич – байанайдаах булчут этэ. Бииргэ тѳрѳѳбүттэр үһүѳлэр — убайа Иннокентий, балта Тамара сэрии кэнниттэн тѳрѳѳбүтэ.

            Сэрии сылларыгар  улахан дьону кытта бииргэ колхуос араас үлэлэригэр илиитин араарбакка үлэлээбитэ. Кэлин улаатан баран колхуос араас үлэлэригэр барытыгар үлэлээбитэ.

 1958-1961  сс. Советскай Армия кэккэтигэр ытык иэһин тѳлѳѳбүтэ — Чукоткаҕа үс сыл сулууспалаабыта.

Армия кэнниттэн биир сыл трактористар курстарыгар үѳрэнэн 50 сыл  колхуоска,  сопхуоска тракториһынан үрдүк таһаарыылаахтык үлэлээбитэ.  

Харбалах бѳһүѳлэгин  тутуутугар үлэлээбитэ. Уонтан тахса сыл сайын аайы оҕо үлэ  лааҕырыгар трактористаан от ѳлгѳмүн оттоон, былааннарын толорон чиэскэ, бочуокка сылдьыбыта.            1987,1988,1989 сылларга  Монголия  народнай республикатын бастыӊ механизаторын кытта  социалистическай үлэ куоталаһыытыгар трудовой дуогабар түһэрсиллибитэ. Сылга иккитэ түмүк таһаараллара. Роман Егорович үс сыл  тухары куоталаһыы кыайыылааҕынан тахсан Монголия  Алтайскай аймак «Говийн-Хочжил» сельхозобъединение дипломнарынан наҕараадаламмыта.

Кэргэнинээн Капитолина Васильевналыын  түѳрт уон сыл бииргэ дьоллоохтук  олорон аҕыс оҕоломмуттара, элбэх сиэннээхтэр, хос сиэннээхтэр.

Роман Егорович сыана бэтэрээнэ, бастыӊ чабырҕахсыт.

Социалистическай куоталаһыы хас да тѳгүллээх чемпиона. Үрдүк таһаарыылаах үлэтин иһин Саха АССР тыатын  хаһаайыстыбатын миниистирэ Ю.Д. Трофимовтан  махтал суруктаах. 1999 с. Таатта улууһун  «Ытык-Аҕа» үрдүк аат иӊэриллибитэ. Амма нэһилиэгин, Таатта улууһун бочуоттаах олохтоохторо, «Килбиэннээх үлэтин иһин»,  «Гражданскай килбиэн» мэтээллэр, «Саха  Республикатын Ытык кырдьаҕаһа»,  «Саха сирин тыатын хаһаайыстыбатын бэтэрээнэ» анал бэлиэлэр хаһаайыннара.

***

Аҕабытынан киэн туттабыт, сүгүрүйэбит

Биһиги аҕабыт Михайлов Роман Егорович 1935 сыллаахха бэс ыйын 18 күнүгэр Уус Маайа оройуонугар Аллаҥҥа төрөөбүт. 1953 сыллаахха бөдөҥсүтүү кэмигэр “Кыһыл Алдан” колхуоһа “Чычымах” холкуоһунаан холбоһон, холкуостаахтар бары Чычымахха көһөн киирэллэр. Күһүөрү Мас Аппаҕа баар сүөһүнү, сылгыны уонна бэтэрээ биэрэккэ баар сүөһүнү, сылгыны холбоон сүөһү үүрсэн, биһиги аҕабыт эмиэ Чычымахха кэлбит. Ол кэннэ кини Чычымах оскуолатыгар үөрэнэ киирбит. 1956 сылтан “Чычымах” холкуоска үлэһит буолан киирэр. Аҕабыт 1961 сылтан трактористар курстарын бүтэриэҕиттэн Алексеевскай оройуон “Коммунизм” сопхоус Чычымахтааҕы салаатыгар тохтоло суох 55 сыл устата трактор уруулун тутан үлэлээбитэ. Роман Егорович Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии сылларын оҕото, үлэ, сэрии бэтэрээнэ, элбэх үбүлүөйдээх сыл уонна “Килбиэннээх үлэтин иһин” мэтээллэр, “Саха республикатын ытык кырдьаҕаһа” бэлиэ хаһаайына, Амма нэһилиэгин уонна Таатта улууһун бочуоттаах олохтооҕо.

Аҕабыт ийэбитинээн 1961 сыллаахха холбоһон ыал буолан, аҕыс оҕону төрөтөн, иитэн-үөрэтэн, улаатыннаран, атахпытыгар туруортаан, барыбытын ыал оҥортоон, сиэн минньигэс сытын билэр дьолломмуттара.

Аҕабыт бу дьыл балаҕан ыйын 18 күнүгэр 89 сааһыгар биһиги кэккэбититтэн туораабыта. Кини үйэтин тухары куһаҕан дьаллыкка ылларбакка, чөл олоҕу тутуһара, дьыл ханнык баҕар кэмигэр ыраас салгыҥҥа сылдьан таһаарыылаахтык үлэлиирэ-хамныыра. Ыраах сиринэн тэлэһийэн сатыы хаамарын ордороро, элбэх саҥата суох, сымнаҕас, көнө майгытынан барыбытыгар хаама сылдьар холобур буолара.

Үлэттэн дьоллонуу, кырдьыга даҕаны, биһиги аҕабытыгар баара. Кыра оҕо эрдэҕиттэн үлэҕэ эриллэн-мускуллан улааппыт буолан, өрүүр-сынньанар диэни билбэккэ, тоҥору-хатары аахсыбакка, тракторынан от-мас, муус тиэйиитигэр, онтон да атын холкуос, сопхуос ыарахан үлэтигэр күүһүн харыстаммакка үлэлээбитэ. Ол тухары төһөлөөх элбэх от оттоммута, муус-мас, кэбиһиилээх от, таһаҕас тиэйиллибитэ буолуой?! Билигин санаатахха киһи сөҕөр.

Маныаха барытыгар күн күбэй ийэбит, Капиталина Васильевна Михайлова (Борисова) аҕабытыгар күүстээх көмө-тирэх буолбута. Кини биһиги кэккэбититтэн 2004 сыллаахха, бэс ыйын 14 күнүгэр туораабыта. Ийэлээх аҕабыт олохторун 31 сиэнэ, 17 хос сиэннэрэ чиэстээхтик салҕыыллар.

Аҕабыт үчүгэй үлэтин иһин путевканан наҕараадаланан, Сэбиэскэй Сойуус үгүс муннуктарыгар сылдьан сынньаммыта. Бырааттыы Монголия тракториһын кытары социалистическай үлэ куоталаһыытын кыайыылааҕа буолбута.

Аҕабыт уус-уран самодеятельность үгүс көрүүтүн дипломана, лауреата. Оччотооҕу дьон көхтөөх сиэринэн сценаттан түспэт үгэһит, чабырҕахсыт этэ.

Ийэлээх аҕабыт дьиҥ чахчы патриотическай тыын иҥмит дьоно этилэр. Онон, биһиги ыччаттара кинилэринэн киэн туттабыт, сүгүрүйэбит, махтанабыт.

Роман Егорович оҕолоро

Алтынньы 16 күнэ, 2024 сыл