Мамин Егор Павлович (1905-1983)

Егор Павлович Мамин 1905 с. Таатта Дьохсоҕонугар төрөөбүт. Бырааттыылар оҕолоро- Дьэкириэм, Ньыхаандыр уонна Дьөгүөр. Дьэкириэм Дьохсоҕоҥҥо олорбута. 4 уоллаах, 1 кыыстаах. Ньыхаандыр Хаандыгаҕа олохсуйбута.  Мин билэрбинэн, биир уоллаах. Дьөгүөр «Көрдөрүүлээххэ» олохсуйбута. «Маҥнайгы кэргэммин 13 саастаахпар кэпсэппиттэрэ» — диэн кэпсиирэ аҕам. Маҥнайгы кэргэниттэн биир кыыстаах. Ол кыыһа Анна Егоровна Портнягина 10 оҕолонон Герой ийэ үрдүк аатын сүкпүтэ. Оҕолоро билигин Харбалааҕынан, Хара Алданынан, Мэҥэ Хаҥалаһынан, Дьокуускай куоратынан, Ытык Күөлүнэн тэнийэн, элбээн олороллор, үлэлииллэр. Егор Павлович маҥнайгы кэргэнэ ыалдьан өлөн хаалар. Кыра оҕолоох буолан 1940 с. иккистээн кэргэннэнэр. Варвара Захарова диэн кыыһы кэргэн ылар. Бу дьахтарыттан кыыс оҕолонор.  Оҕолоро аҕыйах ыйдааҕар бу кэргэнэ  ыалдьан өлөн эмиэ кэргэннэнэргэ күһэллэр. Кривошапкина Пелагея Егоровна диэн биир кыыс оҕолоох огдообо дьахтары кэргэн ылар. Кэргэнэ Христофоров Гаврил Михайлович Аҕа дойду сэриитигэр баран өлбүт. Аҕыйах сыл олорбуттарын кэннэ 1951 с. Пелагея Егоровна эмиэ ыалдьан өлөн хаалар. Олоххо кыһарыллан 1952 с. Егор Павлович төрдүһүн кэргэннэнэр. Бу сырыыга эмиэ биир кыыстаах огдообо дьахтары, Нюрова Мария Егоровнаны кэргэн ылар. Мария Егоровна кэргэнэ Василий Спиридонович Нюров эмиэ Аҕа дойду Улуу сэриитигэр баран сураҕа суох сүппүт эбит. Онон Егор Павлович бэйэтэ төрөппүт икки кыыһа, икки кэнники кэргэттэрин кыргыттара уонна Мария Егоровнаттан төрөппүт кыра кыыстарынаан биэс кыыстаах дьэ киһилии ньир-бааччы олороллор. Улахан кыыс Анна колхуоска үлэлиир, үс кыргыттар саастарынан тэҥ буоланнар биир кылааска үөрэнэллэр, кыра кыыс улаатар.

Егор Павлович барыны бары сатыыр уус, булчут, сылгыһыт буолан үлэни-хамнаһы үчүгэйдик билэрэ, сатабыллааҕа. Икки хараҥаны ситимнээн сылдьар үлэһит этэ. Өр сылларга кыладыапсыгынан үлэлээбит. Ону докумуоннартан көрөбүт. Колхуос суоччута Яков Васильевич Аввакумов толорбут нэрээтэ: «Кладовщик Егор Мамин Иванова Марияҕа 500 гр. бурдукта (туорах) биэр. Платонова Татьянаҕа 500 гр. бурдукта биэр. Бырабылыанньа бэрэссэдээтэлэ Кириллин, суоччут Я. В. Аввакумов. 1943 с.». Итиннэ көстөрүнэн нуорма олус кытаанах, грамыгар тиийэ кэмнэнэр эбит. Сэрии, кураан сылларыгар колхуостаахтар сүрүн аһылыктара уу, хааһы, иэдьэгэй, суорат. Арыт ол да кэмчи буоллаҕа. Дьэ, манна Егор Павлович булчута улахан төһүү күүс буолар эбит. Кини өлөрбүт куһун-хааһын ыалларынан уос-тиис үллэстэн сииллэрэ. Олох эһиннэхтэринэ үлэ күнүн көҥүллээн тайахтата ыыталлар. Онно тайах өлөрөн колхуос дьоно бары үллэстэн сииллэр эбит.

Егор Павлович 1943 с. сэриигэ ыҥырыллан барардыы Ытык Күөлгэ тахсыбыт. Түүнү быһа массыына күүппүттэр. Сарсыарда 7-8 массыына кэлбитигэр баппакка хаалбыт. Онтон кэлин булчут буолан сриигэ ыҥырыллартан босхолообуттар. Онон түгэн көмөлөһөн сэриигэ барбатах эбит. Мин өйдүүрбэр аҕабыт наар сылгыһыттыыр уонна бултуур этэ. Сарсыарда суоракка уу кутан баран иһэн киллиргэтээт өйүөтэ суох барара уонна киэһэ хабыс-хараҥа буолбутун кэннэ кэлэрэ. Ити 50-с, 60-с сылларга этэ. Онтон өссө Көрдөрүүлээххэ ларек аһыллан чэй, сахар, бурдук, куруппа, кэмпиэт, бэчиэнньэ атыылыыра. 1953 с. ΙV кыбаарталлаах түүлээх бултааһынын сорудаҕын 248 % толорбут. 1960 сыллардаахха 100 биэттэн 80 кулуну тыыннаахтыы ииппит. Ити дьыл  ΙV кыбаарталга 1970 солкуобайдаах түүлээҕи туттарбыт. Ити оччотооҕу харчы курсугар элбэх сумма.

Егор Павлович элбэхтик ааҕара. Хаһыаты көтүппэтэ. Нуучча классиктарын айымньыларын тылбааһын ааҕара. Уопсайынан «Сир түннүгэ» оҕонньор этэ.

Оҕолорун барыларын үөрэхтэппитэ, сиэннэрин олоххо үөрэтэрэ. 78 сааһыгар ыарахан ыарыыттан өлбүтэ.

Ииппит кыыһа Татьяна Васильевна Ефимова.

Олунньу 2017 сыл. Чычымах